Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν

Ivanovo Detstvo

Μυθοπλασία, ΕΣΣΔ, 1962, α/μ, 95’ (στα ρωσικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους)
Σκηνοθεσία: Α. Ταρκόφσκι Σενάριο: Β. Μπογκομόλοφ, Μ. Παπάβα (βασισμένο στο διήγημα Ιβάν του Β. Μπογκομόλοφ ) Φωτογραφία: Β. Γιούσοφ Μουσική: Β. Οβτσνίκοφ Μοντάζ: Λ. Φειγκίνοβα Καλλιτεχνική διεύθυνση: Γ. Τσερνιάγιεφ Ηθοποιοί: Κ. Μπουρλάγιεφ, Λ. Ταρκόφσκαγια, Σ. Κρίλοφ, Γ. Ζάρικοφ, Β. Ζούμπκοφ Παραγωγή: Mosfilm Διανομή & ψηφιακή αποκατάσταση σε DCP: Mosfilm Βραβεία: Χρυσός Λέων Φεστιβάλ Βενετίας 1962

Ο δωδεκάχρονος Ιβάν συμμετέχει κατά τη διάρκεια του β’ παγκοσμίου πολέμου σε επικίνδυνες στρατιωτικές αποστολές των αντιστασιακών εναντίον των Ναζί, για να εκδικηθεί για τον θάνατο των γονιών του.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση στο διήγημα του Μπογκομόλοβ είναι ότι αυτή η λιτή πολεμική ιστορία δε μιλούσε για βίαιες πολεμικές συγκρούσεις ούτε για τις λεπτομέρειες της στρατιωτικής ζωής στο μέτωπο. Υλικό της αφήγησης δεν ήταν οι ηρωισμοί των αναγνωριστικών επιχειρήσεων αλλά το διάλειμμα μεταξύ δύο αποστολών, το οποίο ο συγγραφέας είχε φορτίσει με μιαν ανησυχητική, συγκρατημένη ένταση. Αυτός ο ανορθόδοξος τρόπος περιγραφής του πολέμου ήταν πειστικός εξαιτίας της κρυφής κινηματογραφικής δυναμικής του. Άνοιγε προοπτικές για να αναπλάσουμε με ένα νέο τρόπο την αληθινή ατμόσφαιρα του πολέμου και την νευρική υπερένταση που γίνεται αισθητή σαν βουητό κάτω από το έδαφος. Κάτι ακόμα με συγκίνησε βαθιά: η προσωπικότητα του αγοριού. Μου φάνηκε αμέσως ότι ήταν κατεστραμμένο, ότι ο πόλεμος είχε μετατοπίσει τον άξονά του. Από τη ζωή του είχε χαθεί ανεπανόρθωτα κάτι ανυπολόγιστο, κάθε τι που χαρακτηρίζει την παιδική ηλικία. ΑΤ